MATEMATYKA BUNTOWNIKA

Rodzimy się w systemie, którym sterują politycy, biznesmeni i przedsiębiorcy. Nawet jeśli rodzimy się w państwie demokratycznym i tak posłuszeństwo władzy jest zapisane w naszych małych głowach tak mocno, że nie zdajemy sobie sprawy z tego, że to my - ludzie tworzący naród - jesteśmy suwerenem. Dzisiaj chciałabym bardzo krótko pobawić się w matematykę. Na przykładzie Polski będzie, bo w Polsce żyję, ale w końcu królowa nauk działa w każdym państwie tak samo.

DWIE MINUTY PIĘĆDZIESIĄT SEKUND

Dwie minuty pięćdziesiąt sekund

Takie ćwiczenie. Stoisz.

Metro przyjedzie za dwie minuty pięćdziesiąt sekund,

a ty stoisz na peronie

i się gapisz.

Na tory, na billboardy,

a jak już przeczytasz wszystkie reklamy,

to na ludzi się gapisz.

Przez dwie minuty pięćdziesiąt sekund jesteś.

Aż przyjedzie metro i cię stąd zabierze

gdzie będziesz

inaczej.

ŚREDNIOWIECZNA MADONNA

źródło: Muzeum Narodowe w Krakowie https://link.do/QH5o2

Średniowieczna Madonna nie ma piersi. Zamiast bujnego biustu prezentuje dumnie Dzieciątko Chrystusowe. Matka wystawia syna na widok spragnionych oczu, podczas gdy zbawiciel wdzięcznie opiera się malutką rączką na sterczącym sutku.

URATUJEMY ŚWIAT, TO PEWNE

Well, you tell us that we're wrong
And you tell us not to sing our song
Nothing we can say will make you see
You got a heart of stone
You can never feel

You say "oh I'm not afraid - it can't happen to me
I've lived my life as a good man
Oh, no you're out of your mind
It won't happen to me
Cause I've carried my weight
And I've been a strong man"

Sinead O'Connor Drink before the war

Chcę, żeby ten świat był inny. Mnóstwo ludzi tego chce. Jeszcze więcej uważa, że to niemożliwe. Ci najlepiej wyedukowani, ci, którym powinniśmy ufać ze względu na ich tytuły naukowe i doświadczenie twierdzą, że ten świat MUSI być inny*, bo albo będzie inny, albo nie będzie go w ogóle. Dlatego właśnie uda mi się zrobić to, o czym zawsze marzyłam — uda mi się uratować świat. Nie dlatego, że jestem wyjątkowa, tylko dlatego, że on potrzebuje (lub będzie w najbliższej przyszłości potrzebował) ratunku. Dlatego, że już niedługo ludzkość podzieli się na tych, którzy cywilizację niszczą i tych, którzy ją ocalają. Żyjemy w przełomowym momencie, momencie historycznym. Praca, jaką wykonały dziesiątki poprzednich pokoleń, wreszcie wydała swoje owoce, które odczujemy my — pokolenie ludzi urodzonych w wolnym, kapitalistycznym świecie bez granic. Dzieci, które nie wiedzą, co to znaczy jeść pomarańcze tylko w Święta, które nie zaznały kilkugodzinnych kolejek przed punktami kontroli celnej, dzieci, z których każde posługuje się minimum dwoma językami obcymi, będą być może zmuszone żyć w świecie bez wody, bez czystego powietrza, bez roślinności.

LESS WASTE W ŁAZIENCE

Ten tekst miał powstać prawie trzy lata temu, kiedy moja łazienka dopiero zaczynała być nisko odpadowa. Po tak długim czasie mogę dzisiaj z czystym sumieniem polecić to, co się sprawdziło i z ręką na sercu powiedzieć, że da się zużywać minimalną ilość plastiku podczas codziennych czynności około wizerunkowych. Muszę jednak zaznaczyć, że piszę to z bardzo uprzywilejowanego miejsca osoby, która nie boryka się z żadnymi chorobami skóry, stanami zapalnymi ani alergiami. Piszę to z miejsca osoby, która ani z potrzeby, ani dla przyjemności się nie maluje. Piszę to z miejsca osoby, która wciąż jest na etapie posiadania włosów o znikomej długości.  Ale nie wszystko jest takie oczywiste, bo moja łazienka wyglądała niemal identycznie, gdy zapuściłam już loki, a także w zimie, kiedy mrozy dawały się we znaki.

Dzisiaj chodzi mi po prostu o to, żebyśmy bardzo pragmatycznie przyjrzeli się temu, co każdy może zmienić u siebie bez większych wyrzeczeń. 

ZEŻRĄ NAS

Rzeźba: Edward Łagowski

Nie ma nadziei dla środowisk LGBTQ+. Tak pomyślałam po godzinie stania pod Pałacem Kultury. Poszłam, bo przeraziło mnie zło, którego doświadczyły osoby uczestniczące w Paradzie Równości w Białymstoku. Poszłam, bo nie zgadzam się na agresję na ulicach. Poszłam, bo wspieram osoby LGBTQ+. Jednak zamiast wpisanej na sztandary solidarności doświadczyłam jedynie tak spychanej na prawo przemocy.

50 FAKTÓW O MNIE 2 LATA PÓŹNIEJ

Konfrontacja - to właśnie lubimy my - młodzi. Jest prawie pierwsza w nocy, lipiec, a ja staję oko w oko ze sobą z kwietnia sprzed ponad dwóch lat. Co z tego wyniknie? Jak zwykle tutaj - samo dobro i  - jak zawsze ze mną - całe mnóstwo cringe'u/niezręczności (dla wrażliwych językowo czytelników).

JAK PRACUJĘ?

Dzisiaj uchylę rąbka tajemnicy i podzielę się tym, jaki proces kryje się za każdym tekstem na Archipelagu. O kwestiach artystyczno — merytorycznych pisałam już kiedyś z przymrużeniem oka tutaj, a tym razem czeka nas przeprawa przez techniczne smaczki.

PODRÓŻ DZIEWCZYNKI Z DOBREGO DOMU

Są takie podróże

Kiedy po nieprzespanej nocy

Wsiadasz do nagrzanego, pełnego ludzi pociągu

I zajmujesz jedno z niezliczonych miejsc na korytarzu wagonu

Siadasz na podłodze, na zwiniętej bluzie

Opalone łydki kleją ci się do gołych ud

Między spocone stopy w brudnych trampkach wstawiasz

plecak, który był z tobą na drugim końcu świata, w którym po wczorajszej nocy odpoczywa błyszcząca sukienka

WYWIAD Z INGĄ ZASOWSKĄ

źródło zdjęcia: Agencja Gazeta

Dwudziestego pierwszego czerwca w piątkowe popołudnie pewna nastolatka pokazała całej Polsce, co jest naprawdę ważne. Inga Zasowska – trzynastolatka z dwoma warkoczykami – usiadła samotnie pod sejmem, trzymając karton z napisem Wakacyjny Strajk Klimatyczny. Od tej pory, co tydzień, dołączają do niej kolejne osoby w celu wywarcia wpływu na polskich polityków. Nastolatka mówi jasno – chce zredukowania emisji dwutlenku węgla zgodnie z zaleceniami naukowców. A co Inga chciałaby przekazać nam – młodym ludziom? O to zapytałam ją na murku pod sejmem.

HISTORIA CMENTARNA Z MORAŁEM

Zgubiłam się w drodze na imprezę

Tuż przed dwudziestą wylądowałam na Powązkach - na dziesięć minut przed zamknięciem bram

Wczuwam się w klimat, piękne pomniki, wielcy tego świata leżą w koło, słońce zachodzi, a ja w koszulce kościotrupa

Idę tak samotnie, myślę o śmierci i innych ważnych rzeczach, o których wypada myśleć na cmentarzu

People always told me be careful of what you do

Duchy wielkich tego świata najwyraźniej wyczuły, dokąd zmierzam

Mother always told me be careful of who you love

Tuż za murem cmentarza znajduje się klub

She's just a girl who claims that I am the one

Morał? Jest, ale nie mój.

Don't go around breaking young girls' hearts

WAŻNIEJSZE I NAJWAŻNIEJSZE

Co jest dla Was ważne? Bo dla mnie edukacja, rozwój, czytanie książek i chodzenie do teatru. Co jest ważniejsze? Moi bliscy, przyjaciele, rodzina, moje zdrowie psychiczne i dobre samopoczucie. Jeśli rzeczy z pierwszej kategorii wykluczają się z tymi z drugiej, rezygnuję z tego, co ważne na rzecz tego, co ważniejsze. Ale jest jeszcze trzecia kategoria - to, co najważniejsze.

Najważniejsze jest przeżycie. Nie jednostek, nie moje przeżycie - przetrwanie ludzkości. A dzisiaj, dzięki piątemu raportowi IPCC* wiemy już, że przetrwanie naszego gatunku nie jest wcale oczywistością. Aby ludzkość przetrwała, musimy podjąć zdecydowane kroki w kierunku zmiany wadliwego systemu, w którym żyjemy. To nie są apele rozhisteryzowanych, lewicowych ekologów, to nie są wymysły wegan, to nie kampania medialna mająca na celu zatuszowanie innych światowych problemów. To wyniki wieloletnich badań naukowych. To jest czwórka w równaniu 2+2.

ZAPISKI Z GRECJI

Greccy chłopcy są tak różni od greckich mężczyzn

Oczy mniej zmrużone, patrzące bliżej - na ląd,  nie w kierunku horyzontu

Twarze mniej pomarszczone, mniej zatroskane

Skóra niewypalona jeszcze przez południowe słońce na kolor czerwonej gliny

Ciała niezakonserwowane jeszcze morską solą i podmuchami wiatru

Greccy chłopcy są tak różni od greckich mężczyzn - tak różni od greckiego krajobrazu 

ZE SCENY SIĘ NIE KŁAMIE

- Czasem go uderzam.
- Ale mnie to wtedy nie boli.

Mówią aktorzy, grający statystów przekonując widzów, że to, co dzieje się na scenie, nie jest prawdziwe. Ale powszechnie wiadomo, że jeśli kogoś uderzymy, to go to zaboli. Więc słowa wypowiedziane przez postaci, są kłamstwem. Tylko że w teatrze się nie kłamie.

Ile razy słyszałam od Mamy ,,Nie bój się, to tylko przedstawienie. Popatrz, tego pana wcale nie pobili. To nie jest prawdziwy pistolet, ten pies żyje." To tylko spektakl. Tego, co się w nim dzieje nie trzeba brać na poważnie. To wszystko jest na niby. To wszystko nie jest prawdą tak długo, aż zacznie nią być. 

MASZ WPŁYW

Nadzieja nie oznacza przekonania, że coś się skończy dobrze, lecz pewność, że warto coś robić bez względu na to, jakie będą rezultaty

V. Havel

- Powinieneś zainwestować w bidon.

- Półtora litrowy? Nie ma takich. Poza tym to nic nie zmienia próbowałem. Moi rodzice i tak kupują plastikowe.

Masz te kilkanaście lat, mieszkasz z rodzicami, jesteś karmiony przez rodziców, jesteś sponsorowany przez rodziców, jesteś kontrolowany przez rodziców. Więc co to zmieni, że przestaniesz pakować kanapki w folię aluminiową albo że zrezygnujesz z mięsa? Przecież i tak sreberko będzie leżało w szufladzie, bo mama używa, a szynka pozostanie stałym gościem w lodówce, bo brat lubi. Masz te kilkanaście lat i brak wiary we własną moc sprawczą. Błąd. 

TEN TEKST JEST O TOBIE

W ciągu niemal trzech lat opublikowałam na Ludzkim Archipelagu ponad 250 tekstów. Ta liczba nie robiła na mnie dużego znaczenia aż do momentu, w którym ktoś, kogo dopiero co poznałam nie zapytał, jak tam u moich kotów. Przez głowę przewaliło mi się multum myśli, ale żadna nie przybliżyła mnie do odpowiedzi na pytanie Skąd on do cholery wie, że mam koty? Tego pamiętnego wieczora uświadomiłam sobie, że to wcale nie jest 250 felietonów. To jest 250 moich często najskrytszych myśli.

31 LAT. JAK ODDALIĆ KONIEC ŚWIATA?

Jak wyobrażasz sobie swoje życie za 31 lat? Ja w czerwcu 2050 będę powoli dobiegać do pięćdziesiątki. Mam nadzieję na szczęśliwą rodzinę, dużo sił fizycznych i mentalnych, stosy książek na półkach i zieloną herbatę w ręce. Pewnie będę też mieć już całkiem spore dzieci i kryzys wieku średniego za sobą. Będę martwić się zmarszczkami, może będę uzależniona od kawy, a po głowie będą chodziły mi czarne myśli dotyczące zbliżającej się starości. Ale czy poza tracącą jędrność skórą i siwymi włosami coś jeszcze będzie spędzało mi sen z powiek?

Według najnowszych badań owszem… Koniec świata. Mamy dokładnie 31 lat*, aby całkowicie unicestwić  siebie i planetę. Dlatego dzisiaj mam dla Was listę kilku rzeczy, z którymi powinniśmy się pożegnać, aby nie musieć żegnać się z Ziemią.

SZTUKA JEST DZIECKIEM

Stoję w drzwiach. Przez puste pomieszczenie galerii biegnie do mnie kilkuletni chłopiec.

- Proszę pani, jak robi pomidor? 

TRUDNE TEMATY I ART HOE

Dzisiaj będę wylewać swoją frustrację. Bo świat jest niesprawiedliwy, a ja urodziłam się wczoraj i dopiero teraz ogarnęłam, że łatwo nie będzie. Od ponad dwóch lat piszę Ludzki Archipelag. Tworzenie tego miejsca jest dla mnie bardzo ważne i nie wyobrażam sobie, abym miała teraz przestać. Odsłon wciąż jest coraz więcej, czytelników przybywa, rozmowy z Wami są coraz częstsze i ogromnie satysfakcjonujące. Radość, jaką przynosi mi patrzenie Wam w oczy i nerwowe śmianie się, gdy słyszę, że czytacie, że lubicie. Duma jest wieeelka i absolutnie wynagradza wszystko, o czym za chwilę przeczytacie. Wasze komentarze, wiadomości prywatne, polemiki i zaczepki są najlepszym dowodem na to, że ja serio tutaj zmieniam świat. To jest uczucie, które oczywiście sprawia, że łzy (no bo co innego) napływają mi do oczek. Ale ceną za poczucie, że robię coś dobrego, są ciągłe pytania i dokonywanie wyborów.

SMAK DOROSŁOŚCI

Dorosłość nie ma smaku

Cudzych ust

Drogiego wina

Odgrzewanej lazanii z karfura

Dymu wdychanego po nocach

Niepopitej czystej

Kawy czarnej jak myśli 

DLACZEGO ZDJĘŁAM TĘCZOWĄ MATKĘ BOSKĄ ZE SWOJEGO TELEFONU

Afera jest już dawno przedawniona, dyskusja zakończona, a lekcja nauczona. Prawicowe media i rząd obrzuciły błotem artystkę, lewicowe media i opozycja porozklejała naklejki z przeróbką obrazu Matki Boskiej Częstochowskiej w toaletach, na śmietnikach i na ulicach, a ja piszę teraz. Dlaczego? Bo obraziłam czyjeś uczucia religijne.

NA KOGO GŁOSOWAĆ?

Już za parę dni będziemy decydować o tym, którzy z polskich polityków będą zarabiać najwięcej. Zadecydujemy także o kierunku politycznym Unii na najbliższe lata. I, co chyba najważniejsze, pokażemy, kto może liczyć na poparcie w wyborach parlamentarnych 2019. Mimo że Parlament Europejski wydaje się tak odległy od Polski, nie możemy nie pójść do urn w niedzielę. Ale przy którym nazwisku postawić krzyżyk? Już spieszę z pomocą - oto lista największych ugrupowań, które ubiegają się o mandaty, ich strony internetowe  z postulatami, a także wymienione najbardziej znane osobistości reprezentujące dane ugrupowanie. Czytajcie, pytajcie, wybierajcie!

DUCHY WILEŃSKIE

pusto

kościoły

- magazyny broni

papieru

maszyn rolniczych

pestycydów

hale do koszykówki

muzea

cerkiew odarta z fresków, tynków, obrazów, wiernych

kamienice o pomarańczowych dachówkach otoczone murem budynków

zamiast cegieł - płyta

zamiast wartowni - werandy

zamiast baszt - bloki

biblioteki kawiarnie

trolejbusy fontanny

i duchy

wielkich Polaków

wielkich świętych

wielkich poetów

idei

słów

duchy wiszą w powietrzu

zerkają z poddaszy

wyglądają z wieżyczek

przysypiają na ławkach

podlewają kwiaty na balkonach

duchy czuwają nad miastem

żeby nie zapomniało

o mękach nędzach brudzie

o słowach słowach słowach

KONIEC ŚWIATA

Gdy nie będzie już

Dzieci do nakarmienia

Kobiet do zrównania

Planety do ocalenia

Krajów do odwiedzenia

Filmów do obejrzenia

Dziewczyn do poderwania

Piosenek do zatańczenia

Książek do przeczytania

Ciast do upieczenia

Przemów do wygłoszenia

Domów do uporządkowania

Języków do nauczenia

Spacerów do przejścia

Spektakli do przeżycia

Psów do zaadoptowania

Gdy wszyscy będziemy już

Syci

Zrealizowani

Zadowoleni

Spełnieni

Gdy będzie nam tak dobrze, że przestaniemy chcieć

Świat zaśnie znudzony na kanapie ze smartfonem w ręce, puszką Coli na stoliku obok i błogim uśmiechem na ustach. I nigdy się nie obudzi.

MOJA DUPA

To jest tekst dla każdej singielki, która chwilowo nie może znieść faktu nieposiadania żadnej klaty (lub biustu), w którą(y) mogłaby się wtulić. To jest tekst dla tych, którzy nie chcą spieprzyć sobie relacji. To jest tekst dla każdego, kto potrzebuje przypomnieć sobie, że lepsze nic niż rydz. To jest tekst dla tych, którzy potrzebują poczytać o tym, jak to dobrze czasem być samemu. To nie jest tekst dla tych, którzy chcą poczytać o moich pośladkach. Nie to miejsce.

Przestroga przed związkami

Jak już kiedyś ustaliłam w tekście Mój problem z prawdziwą miłością, daleka jestem od oceniania uczuć obcych ludzi. Ale czasem ładują człowiekowi tyle asów do rękawa, że grzechem byłoby ich na stół nie wyłożyć. Każdy z nas czasem potrzebuje poczytać o tym, że jego sytuacja wcale nie jest taka zła, że zawsze mogło być gorzej i że w sumie, to lepiej tak, niż inaczej. Poniższe przykłady z życia wzięte nie służą zatem do ośmieszania nikogo, czy rozpowszechniania uprzedzeń dotyczących młodzieńczych uczuć. Potraktujcie je raczej jako przestrogę i spis rzeczy, których w relacjach robić nie wolno. Lub przeczytajcie o tym, o ile lepiej jest siedzieć samemu na filmie niż dzielić popcorn z kimś, kto niekoniecznie jest fantastycznym człowiekiem. 

CO NOSI PRAWDZIWY PATRIOTA?

-No chyba do niego podejdę i się z nim pokłócę.
-Z kim? Dlaczego?
-No do niego. Popatrz na tę koszulkę.
-Że ta opaska?
-No opaska.
-I co z nią?
-Nie powinno się nosić symboli narodowych na T-shirtach.
-Nie zgadzam się z tobą.
-Oczywiście, że się nie zgadzasz…

Z tej rozmowy przeprowadzonej przeze mnie na szkolnym korytarzu wynikają dwie rzeczy. Po pierwsze to, że w mojej pamięci niemal każde zdanie zaczynam od ,,No", a po drugie wynika właśnie ten tekst. Tekst o moim problemie z osobliwym zjawiskiem noszenia symboli narodowych na hiperpolskich koszulkach wyprodukowanych w hipertanim Bangladeszu.

Banglijczyków zostawię dzisiaj w spokoju, pisałam o nich już tu, tu, tu, tu, tu, tu i tu. Dla odmiany zajmę się faszysto… przepraszam ,,patriotyczną" odzieżą. Co z nią nie tak? Co mi się nie zgadza w  biało-czerwonej opasce na ramieniu piętnastolatka? Szacunek się nie zgadza. Napisy na koszulkach w roku pańskim 2019 są bardzo różne od tych niewinnych 'I <3 Berlin' czy 'Robbie', poprzez te, które niosą jakiś message 'love yourself', 'grlpwr', 'Nirvana' aż po te, które sensu nie mają zupełnie 'I am a wild soul', 'still a virgin', 'I love boobies'. Można powiedzieć, że wszystko jest dla ludzi, ale czy wyobrażacie sobie siebie wstających rano do szkoły, stających przed szafą i myślących sobie ,,Nie mam co założyć" tylko po to, żeby zaraz wyciągnąć z kąta koszulkę z symbolem Polski Walczącej? Chyba jest ciężko, ale gdyby Wam się udało, pomyślcie o biało-czerwonej fladze leżącej na podłodze koło innych rzeczy do prania. Może to staroświecka i konserwatywna opinia, ale uważam, że symbole narodowe nie powinny być noszone na piersiach na zmianę z napisami 'friendly geek' czy nawet 'supreme'. 

POZNAJCIE MNIE

'Fuck nudes, send me your playlist'. Ten napis krąży po internecie już od jakiegoś czasu. Niekoniecznie się z nim zgadzam, ale moje stanowisko nie przeszkodziło mi się zainspirować. Więc dzisiaj chcąc, żebyście mnie trochę poznali, proponuję Wam kilka piosenek. Oto mój dar dla szanownych Czytelników. 

INNI LUDZIE

Zaczyna się w autobusie. W tym jednym, jedynym, który jedzie pod scenę znajdującą się zdecydowanie dalej od cywilizacji niż by na to wskazywał zdrowy rozsądek. W tym śmierdzącym, gorącym, pełnym ludzi autobusie. Wypełnionym po brzegi szeleszczącymi sukienkami, wyszywanymi kombinezonami i słodkimi perfumami. Cały autobus jedzie na spektakl. A ja już na tym etapie mam dosyć ludzi, którzy mnie otaczają. Innych ludzi. 

O TYM, JAK NIE CHODZIŁAM W TYCH SAMYCH CIUCHACH PRZEZ 30 DNI

16 dni wytrzymałam wciągając na grzbiet codziennie to samo. Po tym czasie stwierdziłam, że mam serdecznie dość i dalej się nie bawię. Dzisiaj znowu Ludzki zamienia się na chwilę w blog modowy, abyśmy wspólnie utwierdzili się w przekonaniu, że wygląd ma znaczenie.

ZA DUŻO CZASU

Już od kilkunastu dni trwa strajk nauczycieli. To oznacza, że cała masa nastolatków ma całą masę czasu wolnego. A to z kolei oznacza, że z nudów zaczynają myśleć. I okazuje się, że rozmyślanie nad własnym życiem jest rzeczą bolesną. Trochę mnie to przeraża, że wielu moich znajomych pozostawionych sam na sam ze swoimi uczuciami i spostrzeżeniami, ogarnia totalna apatia. Trzeba kiedyś będzie napisać tekst o byciu-nie-robieniu. Ale dzisiaj zajmijmy się rozwiązywaniem problemów, a nie ich opisywaniem. Oto lista dziewięciu rzeczy, które można zrobić, gdy ma się za dużo czasu.